کد مطلب:106605 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:155
[صفحه 182] گفتار آن حضرت در بیان وصف كسی كه با آن حضرت، به خلافت بیعت كرد كه با عبارات دیگر در خطبه های قبل نیز بیان شده است، و در اینجا خطاب به مردم می فرماید: تداك: سخت ازدحام كردن تحامل: با زحمت راه رفتن حسرت: حجاب از چهره ی خود برداشت هیم: تشنگان كعاب: دختر برجسته پستان (شما برای بیعت دستهایم را گشودید و به طرف خود كشیدید ولی من آن را بستم و از قبول بیعت خودداری كردم، تا سرانجام همانند شتران تشنه كه بر سر نهرهای آب ازدحام می كنند بر من هجوم آوردید چنان كه بند كفشم گسیخت و عبایم از دوشم افتاد، و ناتوانان پایمال شدند، و شادی مردم از بیعتشان با من به جایی رسید كه اطفال با خوشحالی و پیران ناتوان با اندامهای لرزان و بیماران با تحمل رنج و دوشیزگان بدون نقاب و عجله ی فراوان به سویم شتافتند.) امام (ع) در این قسمت از سخنان خود، به منظور استدلال علیه كسانی كه ظالمانه به مخالفت با او برخاستند و بیعت خود را شكستند وضعیت و چگونگی بیعت كردن آنان را تشریح می فرماید كه همان حالت اجتماعشان در آن روز، دلیل بر آن است كه آنها با اختیار و كمال میل، امر حكومت را به آن حضرت واگذار كرده اند، و برای روشن شدن مطلب، كثرت اجتماع و شدت هجوم آنها را به ازدحام شتران تشنه هنگام وارد شدن به آبشخور تشبیه كرده است، نكته ی دیگری كه در این تشبیه به نظر می رسد آن است كه حضرت فضایل علمی و عملی خود را كه زنده كننده ی ارواح است تشبیه به آب فرموده و نیازمندی مردم را به استفاده از آن فضیلتها، به تشنگی شدیدی تشبیه كرده است كه شتران را وادار می كند تا برای رفع سوز تشنگی خود با حرص و ولع به جانب آب بشتابند. و وطی الضعیف، مضمون این جمله كه از این شدت اجتماع مردم شخص ناتوان زیر دست و پای آنها لگدمال شد همان معنایی است كه در خطبه ی شقشقیه به این بیان فرموده است: آن چنان هجوم مردم بر من برای بیعت زیاد بود كه فرزندانم، حسن و حسین پایمال شدند و دو طرف لباسهایم پاره شد، این قسمت از سخنان حضرت در حقیقت اشاره به یك استدلال منطقی است كه صغرای آن در متن كلام امام وجود دارد و كبرای آن تقدیری است، به این صورت: شما با این میل و رغبت با من بیعت كردید، و كسی كه این چنین بیعت كند نمی تواند به آسانی آن را از دست بدهد، پس شما را نسزد كه این بیعت را، در هم بشكنید. توفیق از خداوند است.
صفحه 182.